سال خوب

اسامی برخی واحدهای تولید مواد غذایی غیر مجاز از سوی سازمان غذا و دارو اعلام شد.

مرکز امار ایران اعلام کرد: بررسی نرخ بیکاری جمعیت ۱۰ ساله و بیش‌تر نشان می‌دهد که ای شاخص در زمستان ۱۳۹۴ نسبت به فصل مشابه سال قبل از ان سه دهم درصد افزایش یافته است.

گروه صنعتی ایران خودرو در راستای فراهم کردن امکان خرید برای گروه های مختلف درآمدی و تامین سلایق و انتظارات مشتریان، طرح پیش فروش بلندمدت محصولات خود را آغاز کرد.

روابط عمومی باید انعکاس‌دهنده زحمات کارکنان به‌ویژه کارکنان صف باشد و از آسیب‌هایی که ممکن است به بانک وارد شود، مراقبت کند و با توجه به خدمات مثبت ایشان در حوزه روابط عمومی و بازاریابی می توان با انتقال این تجربیات به امور شعب کیفیت و سطح شعب را ارتقاء داد .

به گزارش صبحانه، دکتر محمدعلی سهمانی مدیرعامل بانک توسعه تعاون در مراسم تودیع مدیر اسبق و معارفه روسای  جدید اداره روابط عمومی و بازاریابی  این بانک که با حضور معاونان و کارشناسان این امور برگزار شد، با اشاره به حساسیت فعالیت در حوزه روابط عمومی گفت: روابط عمومی ویترین هر سازمانی است که بانک توسعه تعاون نیز از این قاعده مستثنی نیست و این موضوع حساسیت کار روابط عمومی را دوچندان می‌کند.
 
وی با اشاره به سرمایه های اصلی بانک توسعه تعاون در بازار رقابتی فعلی، افزود: یکی از این سرمایه‌ها حسن شهرت و خوشنامی است که این سرمایه حاصل تلاش و کوشش روابط عمومی بانک در ادوار مختلف بوده که یقیناً با تغییرات جدید این روند بهتر از گذشته ادامه خواهد داشت.

سهمانی در این مراسم با قدردانی از تلاش‌های هادی کمرئی  اظهار داشت: روابط عمومی باید انعکاس‌دهنده زحمات کارکنان به‌ویژه کارکنان صف باشد و از آسیب‌هایی که ممکن است به بانک وارد شود، مراقبت کند و  با توجه به خدمات مثبت  ایشان در حوزه روابط عمومی و بازاریابی می توان با انتقال این تجربیات  به  امور شعب  کیفیت و سطح شعب را ارتقاء داد .

 وی افزود: بهره گیری از روش های مناسب در امر بازاریابی همراه با اعتقاد عمیق به اصل توسعه جامعه هدف به منظور گسترش خدمات دهی به مشتریان بطور حتم، شیو ه ای اثر گذار در بازاریابی بانک می باشد.

 وی شناسایی نیاز مشتریان را مهم خواند و در این رابطه گفت: رابطین بازاریابی بانک توسعه تعاون باید بر اساس نیاز مشتریان و با تکیه بر خلاقیت و نوآوری ضمن همفکری لازم با بدنه مدیریتی و کارشناسی بانک نسبت به عرضه و معرفی محصولات جدید اقدام نمایند.

شایان ذکراست در پایان جلسه از دکتر کمرئی  به پاس زحمات چند ساله ایشان در امور روابط عمومی با اهدای لوح تقدیر قدردانی شد و آقایان داوود طالبی و اردشیر سمیع به ترتیب به عنوان روسای اداره روابط عمومی و بازاریابی بانک معرفی شدند.

در حقیقت ادامه روند صعودی بورس، محتاج تغییراتی در بخش واقعی اقتصاد است اما طیفی از متولیان بازار می‌خواهند ظاهر بورس را بزک کنند و برای همین با انجام معاملات بلوکی در نماد اصلی شرکت‌های بزرگ، از منفی‌خوردن شاخص کل جلوگیری می‌کنند. حسین خزلی‌خرازی، کارشناس بازار سرمایه و مدیرعامل کارگزاری بانک کشاورزی در گفت‌وگو با «شرق» می‌گوید: «انجام معاملات بلوکی در نماد اصلی شرکت، برای تغییر قیمت سهم یا تغییر رقم شاخص را نادرست می‌دانم و این عمل مصداق دست‌کاری قیمت‌ها است».

او معتقد است باید به حال بخش واقعی اقتصاد فکری شود اما اگر ظاهر بورس این‌قدر مهم است، بهتر آنکه انیمیشنی برای شاخص کل طراحی شود تا همان چیزی را نشان دهد که متولیان امر می‌خواهند. به اعتقاد خزلی، برخی از ناظران بورس فکر می‌کنند با این دخالت‌ها به سهام‌داران کمک می‌کنند درحالی‌که بدترین ضربات را همین‌ افراد می‌زنند.

در زمستان گذشته بازار سرمایه رونق گرفته و حجم معاملات در این بازار رو به افزایش بود. در همان روزها گفته می‌شد بازار سرمایه در سال ٩٥ شرایط بهتری هم خواهد داشت. شما حال‌و‌روز امروز بازار سرمایه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

وقتی روزهای متمادی شاخص به رنگ قرمز است و نزولی می‌شود و مهم‌تر از همه، حجم معاملات نیز نسبت به ماه‌های قبل کاهش محسوس پیدا می‌کند، باید گفت بازار وضعیت مناسبی ندارد. رشد بازار سرمایه در اواخر سال ٩٤ به شرایط پسابرجام مربوط می‌شد که به صورت شادابی و هیجان عمومی در بازار سرمایه هم خود را نشان داد. به عبارتی آن رشد، روحی و روانی بود.

در آن روزها حجم و ارزش معاملات به حدی بالا رفته بود که تحلیلگران با توجه به ورود پول‌های بزرگ، آغاز موج صعودی بلندمدت شاخص را نوید می‌دادند و برخی مدعی فتح قله صدهزارواحدی شاخص کل در تیر ٩٥ بودند. چه چیزی باعث تغییر حالت بازار شد؟

توضیحم را با مثال شروع می‌کنم. به نظر من رشد بازار سرمایه مانند عملکرد یک موشک دومرحله‌ای است. یعنی بالارفتن بازار دو مرحله دارد؛ وقتی یک موشک دومرحله‌ای پرتاب شود، در مرحله اول با نیروی پیشران موتور، اول موشک از زمین بلند می‌شود و پس از اینکه قدری پیش رفت، بخش مهم پیمایش خود را به کمک موتور دوم ادامه می‌دهد. بازار سرمایه هم به همین صورت، ابتدا با روحیه هیجانی و جو روانی رشد را آغاز مي‌كند و پس از اینکه مقداری رشد کرد، برای ادامه رشد، نیازمند موتور اصلی و مهم‌تر، یعنی تغییرات واقعی در مسائل اقتصادی و مالی است تا آن هیجانات مثبت در رشد اولیه به واقعیت‌های عینی و اقتصادی تبدیل شود و اثر خود را در ترازنامه شرکت‌ها بگذارد یا حداقل در پیش‌بینی بودجه سال آتی شرکت‌ها خود را نشان دهد.

حالا از یک سو آنچه در مجامع سال مالی منتهی به اسفند ٩٤ می‌بینیم، نشان می‌دهد شرکت‌ها وضعیت جالبی ندارند و از سویی دیگر پیش‌بینی‌هایی که برای سال مالی ٩٥ ارائه داده‌اند نیز وضعیت چندان بهتری را نشان نمی‌دهد و اخباری مبنی بر رکود بازار، فروش‌نرفتن کالا و ذخیره‌شدن در انبار از بسیاری صنایع به گوش می‌رسد. به غیر از یکی، دو هفته اخیر که قیمت نفت و فولاد مقداری در بازارهای جهانی رشد کرده و بالطبع با یک فاصله زمانی اثر خود را در بازار ما هم خواهد گذاشت، سایر پارامترهای ترازنامه‌ شرکت‌ها و سود و زیان آنها برای سال ٩٥ آن‌چنان تغییری نکرده است که زمینه‌ساز رشد قیمت سهام باشند. البته عوامل مؤثر بنیادی اقتصاد مانند حفظ ثبات بازار ارز، کاهش تورم، رشد قیمت جهانی نفت و کالاهای اساسی از جمله فولاد و خبر اخیر کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی، پارامترهایی است که می‌تواند برای آینده بازار سرمایه نویدبخش باشد و این جو منفی را از بین ببرد.

پس به نظر شما رشد بازار در اواخر ٩٤ نوعی رشد هیجانی و روحی- روانی بوده که ادامه آن نیازمند تغییراتی در مسائل اقتصادی است. در وضعیت فعلی که حجم معاملات کم و شاخص بازار سرمایه قرمزپوش و نزولی شده، آیا فقط هیجان‌ بازار فروکش کرده یا اتفاق دیگری هم افتاده است؟

بله، هیجان فروکش کرده است. درواقع به نظر من برای اینکه آن هیجانات ادامه پیدا می‌کرد و بازار با آهنگ رشد اصولی و منطقی بالا می‌رفت، باید پیش‌بینی سودآوری شرکت‌ها برای سال ٩٥ بسیار بهتر از عملکرد سال ٩٤ می‌بود اما شرکت‌ها عموما ترجیح داده‌اند فعلا پیش‌بینی‌ها را بالا اعلام نکنند و سودآوری و عملکرد را در همان حد سال گذشته در نظر بگیرند. ممکن است در ادامه، اتفاقات دیگری بیفتد که روی سود شرکت‌ها برای سال ٩٥ تأثیر مهمي داشته باشد. در این صورت اگر وضعیتشان بهتر شود، تعدیل مثبت می‌دهند اما فعلا شرکت‌ها پیش‌بینی محافظه‌کارانه ارائه داده‌اند.

بازار سرمایه بازاری است که می‌گویند اغلب فعالان آن با تحلیل و ارزیابی معامله می‌کنند. آیا ربط‌دادن همه اتفاقات بازار سرمایه به هیجان، درست است؟

اصلا این‌طور نیست که می‌گویند. اینها حرف و شعار است. البته مختص ایران نیست، در همه بورس‌های دنیا این اتفاق می‌افتد. رفتارهای هیجانی و حرکت‌های گروهی و گله‌ای و رفتارهای ناشی از وحشت و هیجان در همه‌جای دنیا هست و چه‌بسا در بورس دیگر کشورها بیشتر از ایران هم باشد چراکه بورس‌های بین‌المللی اثرات بین‌المللی را هم می‌پذیرند، اما بورس ما بین‌المللی نیست، سهام‌داران ایرانی با پارامترهای اقتصاد ملی دور هم هستند و معامله می‌کنند. اگر اخبار بورس‌های جهان را پیگیری کنید، می‌بینید مثلا خبر اینکه پادشاه عربستان مریض شده و به بیمارستان منتقل شده است، نوسانات وسیعی در تمام بازارهای بین‌المللی ایجاد می‌کند و نرخ نفت و قیمت برابری دلار را با ارزهای دیگر تغییر می‌دهد.

یکی از مسائلی که در بازار سرمایه ما وجود دارد و اغلب سهام‌داران، به‌ویژه حقیقی‌ها در شبکه‌های اجتماعی، به آن اعتراض دارند؛ انجام معاملات بلوکی در نماد‌های بزرگ و شاخص‌ساز است. نظر شما در این‌باره چیست و این معاملات را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

من انجام معاملات بلوکی در نماد اصلی شرکت، برای تغییر قیمت سهم یا تغییر رقم شاخص را خیانت می‌دانم. این عمل مصداق دست‌کاری قیمت‌ها و خیانت به بازار و اقتصاد ملی است؛ چراکه نماد مجزایی برای انجام معاملات بلوکی مشخص شده است و این معاملات می‌توانند بالاتر یا پایین‌تر از قیمت تابلو در آن نماد انجام شوند. اینکه این معاملات را در نماد شرکت انجام می‌دهند و تأثیر درخور ‌توجهی در قیمت میانگین معاملات سهم می‌گذارد، طبیعتا دست‌کاری قیمت و شاخص است و جرم محسوب می‌شود.

این جرم در قانون با عنوان «ایجاد ظاهر اغوا‌کننده از روند معاملات» تعریف شده است و می‌توان از عاملان آن شکایت کرد. اتفاقی که با انجام این معاملات می‌افتد، این است که مثلا همه معامله‌گران در بازار، سهمی را حوالی قیمت ٩٦ تومان معامله کرده‌اند اما آخر وقت یک معامله بلوکی سنگین در همان نماد در قیمت حداکثری می‌زنند و میانگین قیمت را بالا می‌آورند. این کار را در شرکت‌های بزرگی انجام می‌دهند تا شاخص کل را بالا بکشند. برعکس این هم انجام می‌شود و در شرایطی که همه در قیمت بالا سهمی را معامله کرده‌اند برای پایین آوردن شاخص، معامله بلوکی را در قیمت پایین انجام می‌دهند و قیمت پایانی سهم هم پایین می‌آید.

نظارت بر انجام این معاملات بر عهده چه کسی است؟

اینها وظیفه ناظر بازار است. در همه جای دنیا دستگاه‌های نظارتی بازار روی این موضوع بسیار حساس هستند. کسی نمی‌تواند مانع انجام معامله بلوکی در یک سهم شود؛ اما باید در نماد مخصوص انجام شود. در بازار ما هم از لحاظ زیرساختی، نماد مجزایی برای معاملات بلوکی سهام درست کرده‌اند؛ اما متأسفانه به دلایلی معاملات را در نماد شرکت انجام می‌دهند.

متولی انجام آن بلوکی کیست؟

متولی هم ناظر بازار است.

یعنی همان نهادی که باید نظارت کند، مرتکب تخلف می‌شود؛ چرا این اتفاق می‌افتد؟

به نظر من چرایی ماجرا واضح است. طیفی از ناظران فکر می‌کنند، مثبت نگه‌داشتن شاخص بازار سرمایه به شکل تصنعی، از نظر روحی و روانی کمک به سرمایه‌گذاران بورس است. یعنی می‌خواهند اگر شاخص کل قرار است ٨٠٠ واحد افت کند برای کمک به روح و روان سهام‌داران، با مکانیسم‌های بازار کاری کنند که این افت کمتر شود. اینها قصد دست‌کاری عدد شاخص و نرم‌افزار آن را ندارند؛ گرچه در گذشته آدم‌هایی بودند که این کار را هم می‌کردند و با دست‌کاری محاسبات شاخص می‌خواستند از ظاهر بازار جور دیگری برداشت شود؛ اما حالا این تغییر کرده و با شاخص‌های متعددی که داریم، محاسبات شاخص کل، استاندارد است.

اما به‌هرحال این دسته از ناظران هستند که فکر می‌کنند اگر کل بازار بخواهد ٨٠٠ واحد افت کند و آنها کاری کنند که این افت صد واحد شود، گرما و انرژی به بازار می‌دهند و جلوی مأیوس‌شدن سهام‌داران را می‌گیرند. معنای این کار دست‌کاری است؛ وقتی عموم فعالان بازار سرمایه در قیمت‌های منفی معامله می‌کنند، طبیعتا بازار باید افت کند. اگر نمی‌خواهند شاخص کل و بازار نزولی شود، بهتر است معاملات را به قیمت‌های مثبت محدود کنند و اجازه ندهند کسی روی قیمت منفی معامله کند. اما این دیگر بورس نیست.

آیا اقداماتی مانند انجام معاملات بلوکی در سهام بزرگ و شاخص‌ساز، در مواقعی می‌تواند برای حفظ حمایت شاخص کل یا جلوگیری از ریزش شدید بازار با حمایت روانی از سهام‌داران، توجیه داشته باشد؟

اصلا توجیه ندارد. اراده یک نفر، حتی اگر مقام ناظر باشد و اراده یک نهاد، حتی اگر دولت باشد، برای تغییر قیمت‌های عمومی، مصداق دست‌کاری و حرکت خلاف جریان عمومی بازار است. این معاملات و دست‌کاری‌ها، منحصر به بازار منفی نمی‌شود؛ حتی زمان‌های بازار مثبت هم این وضعیت وجود دارد؛ زمانی که هیجان حاکم شده و قیمت سهام شرکت‌های حاضر در بورس، هر روز در حداکثر بازه مثبت، معامله می‌شوند و شاخص کل هر روز رکورد تازه‌ای را در صعود می‌شکند با روش‌هایی در بازار دست‌کاری می‌کنند؛ مثلا به این و آن زنگ می‌زنند که نخرید، دستور خرید را حذف کنید و معامله نکنید. این هم مصداق دست‌کاری است که کسانی از دولت یا وزارتخانه‌ها یا ناظران به فعالان بازار زنگ بزنند که شما در این قیمت‌ها نخرید یا نفروشید. این بازار دیگر معنا ندارد.

چقدر این اتفاق می‌افتد که بخواهند با دخالت‌هایی از این دست بازار را مدیریت کنند؟

سلیقه فکری برخی این‌گونه است. فکر می‌کنند بازار و فعالان بازار نابالغ و محجور هستند و اشتباه می‌کنند پس ما باید وارد شویم و جلو آنها را بگیریم. هروقت هم که این‌طور فکر کنند وارد میدان می‌شوند. شما تقریبا هرروز یا هرچند روز می‌توانید از این دست دخالت‌ها، به‌خصوص انجام معاملات بلوکی برای تغییر رقم شاخص کل را در بازار ببینید.

شاید این دست‌کاری‌ها به خاطر فشاری باشد که برخی سهام‌داران به دولت و افکار عمومی وارد می‌کنند. بارها مشاهده شده که سهام‌داران تجمعاتی در اعتراض به وضعیت منفی بازار سرمایه داشته‌اند. البته بخشی از اعتراض این افراد هم به همین دست‌کاری‌ها مربوط می‌شود.

خب بازار را تعطیل کنیم که هیچ‌کدام از این مشکلات نباشد یا اصلا شاخص را به‌صورت انیمیشن طراحی کنند که هرروز همان‌طوری حرکت کند که خودشان می‌پسندند. اینجا بورس است، در هر جای دنیا کسی که وارد این بازار می‌شود باید بپذیرد به برخی دلایل علمی و بنیادی ممکن است قیمت‌ها رشد یا افت کنند و اگر تاب این وضعیت را ندارد و نمی‌تواند این ریسک را بپذیرد باید برود پول خود را در بانک سپرده کند یا اوراق مشارکت بخرد. شاید برخی ناظران برای کاهش اعتراضات سهام‌داران در بازار سرمایه دخالت‌ می‌کنند اما اتفاقا دولت‌ها و ناظرانی که تحت فشار سهام‌داران به این کار دست می‌زنند هم اشتباه می‌کنند. آنها دستورالعمل‌ها و مکانیسم‌های بازار را زیر پا می‌گذارند و این کار اصل و اصول بازار سرمایه را زیر سؤال می‌برد.

بارها، به‌خصوص در یک‌سال اخیر، خبرهایی منتشر شده مبنی‌بر تلاش برای جذب سرمایه‌گذاران خارجی به بازار سرمایه ایران، همچنین گاهی صحبت از بین‌المللی‌شدن این بازار می‌کنند. به نظر شما بورس ایران می‌تواند بین‌المللی شود؟

اگر این بازار می‌خواهد بین‌المللی شود، مثلا با بیانیه بانک مرکزی فلان کشور که به‌شدت به بازار نوسان می‌دهد چه می‌کند؟ بازار فعلی ما بچه‌بازی است، یک بازار شوخی است که سهام‌داران اگر هرروز قیمت سهمشان بالا رفت، خوشحال هستند و اگر افت کرد، ناراحت. مدیر مربوطه هم فکر می‌کند که رقم شاخص کل، نمره مدیریتی اوست؛ پس اگر بالا رفت مدیر خوبی است و اگر پایین آمد باید تنبیه شود. این تفکرات را باید برای همیشه از بین ببریم. هیچ مدیری در بازار سرمایه نباید فکر کند عدد شاخص نمره مدیریتی اوست.

ما در حال نزدیک‌شدن به انتخابات هستیم. همان‌طور که شما هم اشاره کردید، قبلا سابقه داشته است که فرمول شاخص کل بازار سرمایه‌ را تغییر داده‌اند تا روند بورس صعودی به نظر برسد. به‌هرحال این تفکر که وضعیت بورس، نمره مدیریتی دولت و مسئولان است در جامعه وجود دارد، حالا نزولی یا صعودی‌بودن بورس چقدر می‌تواند در انتخابات آتی به سود یا زیان دولت فعلی باشد؟

بخش مجازی اقتصاد، بورس‌ها و بازارهای مالی باید تابع بخش واقعی اقتصاد باشند. اگر در بخش واقعی اقتصاد، رکود و بی‌کاری داریم قطعا باید بورس هم آینه آن باشد. اگر دولتی یا حزبی نگران نزولی‌شدن شاخص بورس است باید نگران بخش واقعی اقتصاد باشد. در بخش واقعی اقتصاد ما رکود داریم و نتوانسته‌ایم به صورت جدی از رکود عبور کنیم. نرخ بی‌کاری هم هنوز بالاست؛ اقتصاد را برای مهار نرخ تورم به کمای مصنوعی برده‌ایم و طبیعی است که این وضعیت بر بازارهای مالی هم اثر خود را می‌گذارد. کسی اگر نگران انتخابات است باید به‌جای بزک‌کردن شاخص کل، برای بخش واقعی اقتصاد کاری کند.

مسئله دیگری که درباره بازار سرمایه مطرح می‌شود، بحث افشای اطلاعات است؛ مثلا دو ماه پیش نامه‌ای منتسب به یک شرکت بزرگ بورسی منتشر شد که در آن گفته شده بود شرکت در حال فروش زیرمجموعه‌هایش است. بعد از گذشت نزدیک به دو ماه از انتشار آن نامه، چند روز پیش آن شرکت با تکذیبیه‌ای محتویات نامه را رد کرد، اما در این دو ماه، اتفاقاتی در قیمت سهام برخی از شرکت‌های زیرمجموعه این شرکت افتاد. از این دست اتفاقات در بازار سرمایه زیاد است که اطلاعاتی غیررسمی منتشر شده و بعد از مدتی، از سوی شرکت تأیید یا تکذیب شود. این مسئله را چطور ارزیابی می‌کنید؟

چندی پیش در شبکه‌های مجازی کلیپی دیدم که در آن جوانی مشغول آزار یک سگ بود. گویا آن سگ به آن جوان خسارت مالی رسانده بود و حالا آن جوان می‌خواست سگ را اعدام کند و او را زجرکش می‌کرد. اتفاقا همین یکی، دو روز پیش دیدم که پلیس این فرد را شناسایی کرده است.
در بازار سرمایه اتفاقاتی مانند افشای اطلاعات یا انتشار اطلاعات غلط زیاد است، اما عملا سخت‌گیری‌های لازم وجود ندارد تا اگر کسی واقعا اطلاعیه‌ای را عمدا به صورت رسمی یا غیر‌رسمی منتشر کرده و بعدا برعکس آن عمل می‌کند، موضوع را کنترل کنند که در این مدت چه کسانی از وضعیت استفاده برده‌اند. این کنترل‌ها با تکنولوژی‌های جدید به‌راحتی امکان‌پذیر است و می‌توانند منشأ را پیدا کنند، اما ما در بازارهای مالی خود شوخی داریم. متأسفانه در ماه‌های اخیر روزبه‌روز به حجم اطلاعات غیررسمی و اطلاعات محرمانه‌ای که زودتر از کانال رسمی به صورت غیررسمی افشا می‌شوند، بیشتر می‌شود. اتفاقا رسیدگی به این حوزه و برخورد با متخلفان، وظیفه مقامات ناظر و دستگاه‌های امنیتی است؛ به جای اینکه نگران بالا و پایین‌رفتن شاخص کل باشند، باید جدی و با تمام قوا وارد این حوزه شوند.

مقامات ناظر و دستگاه‌های امنیتی در این حوزه وارد شده‌اند و به این موارد رسیدگی می‌کنند؟

من، به‌ویژه در ماه‌های اخیر، چندان برخوردی ندیده‌ام. شاید هم برخورد می‌شود و ما متوجه نمی‌شویم، اما من به‌ عنوان یک فعال بازار، ندیده‌ام که درباره تأخیر در ارائه اطلاعات، سوءاستفاده از اطلاعات یا انتشار اطلاعات جعلی و فریب سهام‌داران برخوردی صورت بگیرد یا بحثی مطرح شده باشد.

احتمالا قبلا که شبکه‌های اجتماعی محدود بودند و تعداد فعالان بازار هم کم بود، گستره تخلفات این حوزه به اندازه امروز نبوده است، در آن زمان هم برخوردی نمی‌شد؟

فکر می‌کنم در سال‌های گذشته مقداری سازمان بورس در برخورد با مدیران متخلف جدی‌تر بود، اما هرچه گذشت،، به‌ویژه دو سال اخیر این برخوردها کمتر و بر حجم این اتفاقات اضافه شد. اینکه مدام به تخلفات این حوزه افزوده می‌شود، نشان می‌دهد کسی از اینکه اول اطلاعیه را در بازار دست به دست بچرخاند و بعد با تأخیر به کدال بفرستد واهمه ندارد. طبیعتا وقتی برخوردی انجام نشود، حجم فساد هم بالا می‌رود. ما باید هزینه رانت و فساد را بالا ببریم. هیچ‌کسی ادعا نمی‌کند می‌توان رانت و فساد را به صفر رساند، اما در زمینه نظارت و برخورد با متخلفان، می‌توان هزینه این فسادها را به قدری بالا برد که ارتکاب آن همه‌گیر نشود.

 همان‌گونه که شما هم اشاره کردید قرار است سود سپرده‌های بانکی کاهش پیدا کند و از ١٨ درصد به ١٥ برسد، البته هنوز درباره نرخ سود تسهیلات صحبتی نشده است که روی هزینه تأمین مالی شرکت‌های بورسی اثر بگذارد. به نظر شما کاهش نرخ سود بانکی چقدر می‌تواند روی بازار سرمایه اثرگذار باشد؟

اصولا رابطه معکوسی بین سود سپرده بانکی و شاخص بازار سرمایه است؛ در برخی از بورس‌های بزرگ دنیا به این شکل است که کاهش نرخ بهره، دقیقا به همان میزان روی شاخص بورس تأثیر عکس می‌گذارد؛ یعنی فرضا اگر نرخ بهره ١٠ درصد پایین می‌آید شاخص بورس در جهت مخالف ١٠ درصد بالا می‌رود، اما این رابطه در ایران یک‌به‌یک نیست، اما بالاخره وقتی که سود سپرده بانکی پایین می‌آید، برخی از سهام بورس و سودآوری شرکت‌های بورسی جذاب می‌شود و بعضی از سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند، بخشی از منابع خود را که سپرده‌گذاری شده بود، به سرمایه‌گذاری‌های دیگر، ازجمله سرمایه‌گذاری در بورس منتقل کنند. این یعنی ورود نقدینگی تازه به بورس که می‌تواند منجر به افزایش تقاضا شود.

رابطه معکوس بین نرخ سود بانکی و شاخص بورس در ایران به چه شکلی است. می‌توانید عددی را مانند نسبت یک‌به‌یک بورس‌های خارجی ارائه بدهید؟

من عدد دقیقی برای ارائه ندارم. به صورت تجربی می‌گویم اثرگذار خواهد بود. از آنجا که در ایران بازارهای موازی و بازارهای زیرزمینی زیاد است، بسیاری از صندوق‌ها، بانک‌ها و مؤسسات غیرمجاز هم این نرخ سود را رعایت نمی‌کنند و یک رقابت پنهانی وجود دارد، نمی‌توان این رابطه یک‌به‌یک بین نرخ سود بانکی و شاخص کل را متصور شد، اما اثرگذاری آن بر بورس رؤیت‌پذیر خواهد بود.

برخی از کارشناسان معتقدند کاهش سود بانکی بخشی از سپرده‌ها را از بانک خارج می‌کند، اما به دلیل اینکه بازار بورس اعتماد را از بین برده و سه سال است وضع آن با وجود وعده‌هایی که متولیان امر داده‌اند بهتر نشده، سرمایه‌گذاران بانکی ریسک حضور در این بازار را نمی‌پذیرند.

اینکه بگوییم بورس اعتماد را از بین برده است، شعار است و گاهی برای تخریب دولت هم استفاده می‌شود. حرف تحلیلگر باید گزاره علمی یا گزاره تجربی باشد. تجربه ١٨ سال کار در بازار سرمایه به من می‌گوید کاهش نرخ سود سپرده بانکی روی بورس اثر مثبت دارد. اینکه بگوییم اعتماد از بورس رفته، درست نیست. بورس، شرایط کلان اقتصاد کشور را نشان می‌دهد. در صنعت سیمان، فولاد، خودرو، نفت و گاز و پتروشیمی و مراودات بین‌المللی وضعیت خوبی را شاهد نیستیم و اینها قطعا در بورس اثر داشته است.

بازار سرمایه پس از تجربه ریزش سنگین زمستان ٩٢ چند بار رشد‌های کوتاه مقطعی داشت اما هر بار دوباره ریزش را تجربه کرد. اواخر سال گذشته رشد خوبی در برخی از سهام اتفاق افتاد اما باز هم کلیت بازار صعودی نشد. حالا هم دوباره بازار منفی شده و حجم معاملات به‌شدت کاهش یافته است. سپرده‌گذار بانکی که به دلیل ریسک‌پذیرنبودن، در ازای حداکثر ٢٠ درصد سود سالانه در بانک سپرده‌گذاری کرده بود حالا چطور می‌تواند به این بازار بیاید؟

در همین بازار بسیاری از شرکت‌های بورسی در مجمع سالانه خود ٢٠ درصد سود نقدی تقسیم می‌کنند.

ریسک تغییر قیمت این شرکت‌ها و همچنین زمانی که از برگزاری مجمع تا واریز سود به حساب مشتری لحاظ می‌شود را نیز باید در نظر گرفت.

قرار نیست با کاهش نرخ سود بانکی، هر مشتری بانکی وارد بورس شود؛ برخی از سپرده‌گذاران که ریسک‌پذیر هستند، تمایل به حضور پیدا می‌کنند. بخشی از پرتفوی بسیاری از فعالان بورس نیز به سپرده‌های بانکی اختصاص داشته است. وقتی نرخ سود کاهش می‌یابد، اینها که اصولا حرفه‌ای بازار سرمایه هستند، آن بخش از سپرده‌ها را نیز به پرتفوی بورسی خود منتقل می‌کنند. برای آنهایی هم که ریسک‌پذیر نیستند، اوراق با درآمد ثابت در بورس داریم که ٢٠ درصد سود می‌دهد. معاملات اوراق مشارکت، صکوک و گواهی سپرده‌ که تقریبا ریسک‌فری هستند، می‌تواند با کاهش نرخ سود تقویت شود.

با این حساب به نظر شما چند درصد از پولی که احتمالا از بانک‌ها خارج می‌شوند، جذب بازار سرمایه خواهند شد؟

نمی‌توانم تخمین بزنم. ما کارگزاران این را احساس می‌کنیم. وقتی این اتفاق بیفتد، مشتریان سعی می‌کنند آن بخش از پرتفوی خود که به سپرده بانکی اختصاص داشته را کم کنند و پرتفوی بورسی را افزایش دهند.

به نظر شما صنایع خاصی در بورس مقصد این سپرده‌های بانکی می‌شوند؟

آن بخش از افراد ریسک‌گریز می‌توانند روی اوراق با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری کنند که بازار جداگانه‌ای دارد اما در بازار سهام هرکسی براساس مطالعه و استراتژی خود سهام شرکت‌ها را می‌خرد.

این احتمال هم وجود دارد که نقدینگی خارج‌شده از شبکه بانکی به سمت صندوق‌های سرمایه‌گذاری برود؟

در کوتاه‌مدت نه، چراکه عملکرد این صندوق‌ها هم چندان جالب نبوده و عموما عملکرد آنها با کل بازار چندان تفاوت ندارد. اما اگر بازار بزرگ شود و طیف جدیدی از سرمایه‌گذاران وارد شوند، ممکن است بخشی هم از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری اقدام کنند. در کل این بخش از نقدینگی که با کاهش نرخ سود وارد بورس می‌شود، مربوط به سرمایه‌گذاران فعال بورس است که سرمایه خود را از بانک به بورس منتقل خواهند کرد.

اگر بعد از گذشت 4 ماه از پذیرش شرکت عرضه نشود، پذیرش شرکت لغو می شود. این درحالی است که فرابورس، حداکثر 2 ماه دیگر می تواند به مدت گفته شده اضافه کند و نهایتا 6 ماه فرصت در اختیار شرکت ها قرار دهد.

به گزارش صبحانه، معاون پذیرش فرابورس گفت: محدودیت زمانی در عرضه اولیه شرکت ها وجود دارد و اگر طی مدت حداکثر ۶ ماه پس از پذیرش عرضه اولیه اتفاق نیفتد، پذیرش شرکت لغو می شود. همچنین طبق دستورالعمل پذیرش شرکت ها با زیان انباشته در فرابورس مقدور است. بنا به همین محدودیت زمانی چارهای جز عرضه اولیه در شرایط کنونی نداریم.

مهدی علم الهدی، معاون پذیرش و ناشران فرابورس در گفت‌وگو با «عصربازار»، با اعلام این مطلب افزود: عرضه های اولیه دو وجه دارد. اولین وجه آن این است که با این عرضه چه اتفاقاتی در بازار روی می دهد و شرایط بازار را به شکلی در می آورد و دومین وجه آن این است که سهامداران این شرکت چه کارهایی انجام داده اند و چه برنامه ریزی هایی کرده اند تا شرکتشان در فرابورس پذیرفته شده و عرضه شود. بنابراین این وجه نیز باید در نظر گرفته شود.

وی ادامه داد: علاوه بر موارد ذکر شده محدودیت زمانی عرضه اولیه نیز وجود دارد. به نحوی که اگر بعد از گذشت 4 ماه از پذیرش شرکت عرضه نشود، پذیرش شرکت لغو می شود. این درحالی است که فرابورس، حداکثر 2 ماه دیگر میتواند به مدت گفته شده اضافه کند و نهایتا 6 ماه فرصت در اختیار شرکت ها قرار دهد.

معاون پذیرش و ناشران فرابورس اظهار کرد: بنا به همین محدودیت زمانی چاره ای جز عرضه اولیه در شرایط کنونی نداریم.

شرکت سرمایه گذاری صنعت نفت در پایان دوره یکساله منتهی به 29 اسفند ماه 94 موفق شد مبلغ 765 میلیارد و 429 میلیون ریال سود انباشته در حسابهای خود ثبت کند.

شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (سمات) اعلام کرد : ارزش صندوق های قابل معامله (ETF) در بازار سرمایه 16 درصد افزایش یافته است.

چنین پردازنده ای برای انجام برخی امور موازی نظیر رمزگذاری، واکاوی داده های علمی و همچنین کدبندی ویدیوها می تواند کاربرد بسیار مناسبی داشته باشد و آن ها را با سرعت بالاتری انجام دهد.

به گزارش صبحانه، اگر پیگیر اخبار مرتبط با پیشرفت پردازنده ها هستند، احتمالاً تا کنون چیزی شبیه به این نشنیده اید: یک CPU از نوع KiloCore که از سوی دانشگاه کالیفرنیا توسعه یافته و همانطور که از نامش پیداست، به ۱۰۰۰ هسته مجهز شده است.

چنین پردازنده ای برای انجام برخی امور موازی نظیر رمزگذاری، واکاوی داده های علمی و همچنین کدبندی ویدیوها می تواند کاربرد بسیار مناسبی داشته باشد و آنها را با سرعت بالاتری انجام دهد.

از طرف دیگر به لطف وجود قابلیت از کار انداختن برخی هسته ها، این چیپ می تواند تا ۱۱۵ میلیارد دستورالعمل را در ۱ ثانیه انجام دهد. آن هم با مصرف ۰.۷ وات انرژی. به این شکل حتی می توان انرژی مورد نیاز این پردازنده را از طریق یک باتری AA تامین کرد.

البته باید اشاره کرد که به احتمال زیاد این چیپ تولید گسترده نخواهد داشت. دانشگاه کالیفرنیا با همکاری IBM، این پردازنده را با پروسه ساخت ۳۲ نانومتری تولید کرده اند که با استانداردهای کنونی این صنعت تطابق ندارد. در حال حاضر بیشتر پردازنده ها با تکنولوژی و فرایند ۱۴ نانومتری به تولید می رسند.

در حال حاضر می توان گفت که تولید چنین پردازنده ای و آزمایش موفقیت آمیز آن، می تواند در آینده راه را برای پردازنده های مجهز به هسته های بیشتر به دستگاه های مختلف باز کند. هرچند باید اشاره کرد که هسته های بیشتر، همواره به معنای افزایش سرعت نیست و برخی امور، با هسته های قدرتمند و کمتر، بهتر انجام می شوند.

فیشینگ برای جعل درگاه‌های بانکی و صفحات و شبکه‌های اجتماعی توسط سارقان اینترنتی استفاده می‌شود از این رو شهروندان باید مراقب درگاه های جعلی باشند.

مدیرکل تعزیرات حکومتی استان فارس از رسیدگی به پرونده متصدی مشاور املاک به علت اخذ وجه اضافی در شعبه تعزیرات حکومتی خبر داد.

عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، گفت: علت اینکه برخی پرداختی ها به پزشکان تا ۷۰۰ میلیون رسیده، بخاطر تاخیر در پرداخت کارانه پزشکان است.

یارانه یا مشوق صادراتی لبنیات که در جلسه اخیر هیات دولت ۲۰۰ میلیارد تومان برای آن تصویب شد، به گفته معاون وزیر جهاد کشاورزی با هدف افزایش تقاضای شیر و تعادل بخشی به قمیت آن به نفع دامداران اجرایی می‌شود و آیین نامه اجرایی آن تا حدود ۱۰ روز آینده ابلاغ خواهد شد.

بخشنامه تعیین میزان معافیت مالیات بر درآمد حقوق سال ۱۳۹۵ ابلاغ شد که بر اساس آن سقف معافیت مالیاتی حقوق بگیران ۱۵۶ میلیون ریال در سال تعیین شده است.

تنها مجموعه ایرانی که در راه شکست انحصار تامین اینترنت کشور قدم گذاشته و در بازار جهانی حضور دارد، به دو سؤال اساسی درباره قیمت اینترنت پشت مرزهای ایران و مقایسه واقعی قیمت اینترنت ایران با نرم جهانی پاسخ داده است.

به گزارش صبحانه، رفع انحصار تامین اینترنت کشور و مشارکت بخش خصوصی در واردات اینترنت به کشور، همواره یکی از خواسته های فعالان این بخش بوده است. سدی که به زعم بسیاری تاکنون مهم ترین عامل گرانی اینترنت در کشور بوده است.

رئیس کمیسیون اینترنت سازمان نظام صنفی رایانه ای استان تهران، روایت نخستین تلاش برای مشارکت در تامین اینترنت کشور و شاید قدم برداشتن در راه شکست انحصار تامین اینترنت کشور را روایت می کند.

محمدرضا کریمی می گوید: در سال های اخیر، یک تعاونی ایرانی اقدام به احداث فیبر نوری و فراهم کردن لینک پهنای باند اینترنت بین‌الملل در جنوب کشور کرد. در این زمینه ملی کار شد؛ زیرا با توجه به فعالیت شرکت‌های خارجی و دلال ها که در رساندن اینترنت به ایران فعالیت دارند احساس نیاز به حضور یک شرکت ایرانی در این رقابت حس می شد.

وی ادامه داد: از روز نخست ورود یک شرکت ایرانی به این بازار، قیمت اینترنت ارائه شده به شرکت زیرساخت در لب مرز ورودی ایران به نصف کاهش یافت.

کریمی تصریح کرد: در لب مرز شرکت‌های خارجی تأمین‌کننده اینترنت، بازار تضمین شده‌ای به نام ایران داشتند که علیرغم اینکه این شرکت‌های بزرگ می توانستند قیمت ها را ارزان‌تر کنند اما همه با هماهنگی هم از این بازار منتفع می‌شدند و در این بین تنها منافع ملی ایران به نحو مطلوب تامین نمی شد.

رئیس کمیسیون اینترنت سازمان نظام صنفی رایانه ای استان تهران ادامه داد: اما زمانی که یک شرکت ایرانی وارد شد شرکت‌های خارجی با دامپینگ تلاش کردند مانع از حضور آن در بازار شوند. علاوه بر این، در آن زمان عملاً روی کابل‌هایی به ایران سرویس ارائه می‌شد که عمر مفیدشان گذشته بود و ماجراهای لنگر کشتی و کابل دریایی اینترنت به یک اصطلاح رایج تبدیل شده بود.

وی درباره شرایط اقتصادی برای تامین کننده ایرانی بخشی از پهنای باند کشور، توضیح داد: اکنون علیرغم رشد تصاعدی نیاز به پهنای باند در کشور از 4 هزار و 200 گیگ ظرفیتی که این شرکت ایرانی تهیه‌ کرده کمتر از یک درصد زیر بار است. البته توقع هم نداشتیم ظرف یک یا 2 سال سرمایه‌گذاری انجام شده بازگردد.

* موضوع فروش اینترنت 4 میلیونی به 27 میلیون صحت دارد؟

کریمی در پاسخ به این سؤال که با توجه به اینکه به عنوان یکی از تأمین‌کنندگان اینترنت کشور در لب مرز حضور دارید، آیا موضوعاتی که درباره قیمت ارزان اینترنت بین‌الملل در پشت مرز ایران بیان می‌شود، صحت دارد، گفت: موضوعاتی که به دفعات درباره نرخ اینترنت بین الملل در پشت مرز اعلام می‌شوند صحیح دارد. یک لینک STM1 (معادل 155 مگ) پشت مرز حدود 5 میلیون تومان (3 تا 4 هزار دلار) قیمت دارد که تاکنون به قیمت 27 میلیون تومان در کشور فروخته می‌شد و مابه‌التفاوت این رقم، هزینه‌های شرکت انتقال و پالایش و ... است که اضافه می‌شود.

* مقایسه قیمت اینترنت ایران با نرم جهانی واقعی است؟

کریمی به پرسش مهم دیگری نیز پاسخ داد. این پرسش که همواره کارشناسان اعلام می کنند که قیمت اینترنت در ایران در مقایسه با دیگر کشورها گران است اما مسئولان وزارت ارتباطات می گویند اینترنت در ایران نسبت به سایر کشورها ارزان است، واقعیت مقایسه قیمت اینترنت ایران با نرم جهانی چگونه است؟

رئیس کمیسیون اینترنت سازمان نظام صنفی رایانه ای استان تهران توضیح داد: ایران در بخش اینترنت در سرویس به کاربر نهایی ارزان‌ترین و در پهنای باند اختصاصی (منبع) گران‌ترین اینترنت را دارد.

وی تشریح کرد: برای مقایسه قیمت اینترنت، باید درآمد سرانه و عرف هزینه های دیگر سبد خانوار را به علاوه قیمت سرویس در دیگر کشورها در نظر گرفت. متوسط قیمت سرویس اینترنت در ایران ماهانه 20 هزار تومان (5 دلار) است و قیمت هر گیگ حجم اضافه حدود 1 دلار است که در این مقایسه قیمت سرویس 5 یا 6 دلار در ماه (صرف‌نظر از کیفیت) نرم مناسب و تقریبا ارزان است. بنابراین هزینه اینترنت در سبد اقتصادی خانوار ایرانی زیاد نیست.

وی ادامه داد: مشکل مردم کیفیت سرویسی است که با این هزینه ارائه می شود.

کریمی ادامه داد: ایران در قیمت منبع گران‌ترین اینترنت جهان را دارد که این تفاوت میزان سود در بازار اینترنت را نامتوازن کرده است.

رئیس کمیسیون اینترنت سازمان نظام صنفی رایانه ای استان تهران گفت: سود چند صد درصدی در بخشی از زنجیره اینترنت و سود 15 درصدی در بخشی دیگر، قیمت اینترنت در کشور را نامتوازن کرده است و سود این صنعت در کل زنجیره یکسان پخش نمی شود که رشد نامتوازن در صنعت را در آینده در پی خواهد داشت.

منبع: خبرگزاری فارس

قیمت جهانی نفت در بازار معاملات آتی روز دوشنبه با افزایش آغاز به کار کرد.

ظاهراً اپل می‌خواهد باز هم سیستم عامل گوشی‌های‌اش را فشرده‌تر کند تا فضای استفاده‌ی بیشتری برای کاربران‌اش آزاد شود.

به گزارش صبحانه، با اینکه شنیده‌ایم اپل می‌خواهد از آیفون ۷ به بعد، ساخت مدل ۱۶ گیگابایتی از گوشی‌های‌اش را به کنار بگذارد، اما این موضوع را هم باید در نظر گرفت که در حال حاضر، افراد زیادی هستند که آیفون ۱۶ گیگابایتی دارند. راه‌های مختلفی برای مدیریت حافظه‌ی این آیفون‌ها وجود دارد، اما باز هم دارندگان آیفون‌های ۱۶ گیگابایتی در همه حال از اینکه گوشی‌شان مدام پر می‌شود ناراضی هستند.

با این حال، ظاهراً اپل می‌خواهد باز هم سیستم عامل گوشی‌های‌اش را فشرده‌تر کند تا فضای استفاده‌ی بیشتری برای کاربران‌اش آزاد شود. در حالی که اپل در کنفرانس هفته‌ی پیش‌اش حرفی از کم کردن حجم iOS نزده بود، اما تصاویری از نسخه‌ی ۱۰ این سیستم عامل به بیرون درز کرده‌اند که حافظه‌ی آزاد گوشی را در مقایسه با iOS 9 بیشتر نشان می‌دهند.

یکی از کاربران وب‌سایت Reddit اخیرا گوشی‌اش را به نسخه‌ی بتای iOS 10 بروزرسانی کرده است. این کاربر پس از بروزرسانی گوشی، متوجه شده است که ۱۰ گیگابایت به حافظه‌ی آزاد گوشی‌اش اضافه شده؛ طوری که ظرفیت حافظه‌ی فلش گوشی از ۱۱۳ گیگابایت به ۱۲۱ گیگابایت افزایش یافته.

به نظر می‌رسد برخی از مجالس باشکوهی که اخیرا به نام ضیافت افطار برپا می‌شود فاقد هر دو کارکرد اجتماعی یادشده هستند. یعنی از یک سو مهمانان این قبیل مراسم اغلب – به تبع میزبان- از میان اقشار، گروه‌ها و افراد توانگر هستند که تبعا نیازی به آن سفره و غذاهای رنگینش ندارند؛ از سوی دیگر این گونه مجالس پرزرق و برق، چون اسباب تفاخر و مصرف تظاهری افراد هستند، اصولا نمی‌توانند به محلی برای برقراری یا تمدید روابط گرم و صمیمانه تبدیل شوند؛ زیرا مهمانان این گونه مراسم یا به قدر خود میزبان توانگر هستند و این مجلس را به منزله قدرت نمایی رقیب می‌نگرند و در اندیشه می‌روند که چگونه می‌توانند در موقعیت مقتضی، برگی از توانگری و دولتمندی خود رو کنند تا روی رقبا کم شود! یا اینکه از نظر اقتصادی در موقعیت فروتری نسبت به میزبان و یا برخی دیگر از مهمانان قرار دارند که در آن صورت، مشاهده و ملاحظه شکوه مجلس و میهمانان خاصش، ناخودآگاه فاصله ذهنی فرد را نسبت به آن گروه افزایش داده و پس از آگاهی به موقعیت فروتر خویش، ناخودآگاه دامنِ صحبت برخواهند چید؛ یعنی اساسا فکر برقراری یک رابطه گرم و صمیمانه متقابل و برابر را نمی‌توانند بکنند و اگر نیز قرار بر استمرار رابطه باشد همیشه یک رابطه فرادستی- فرودستی متصور خواهد بود؛ بنابراین در خوش‌بینانه‌ترین حالت می‌توان این گونه میهمانی‌ها را «بی‌کارکرد» یعنی فاقد کارکرد مثبت برای نظام اجتماعی و فرهنگی دانست؛ اما حالت بدتری هم وجود دارد که نمی‌توان همیشه این نگاه خوش‌بینانه را داشت: حالت بدتر، وقتی است که میهمان فرودست در اندیشه جبران متقابل این ضیافت باشد. نوع آسیب‌زاتری از مصرف تظاهری، هنگامی است که افراد، بدون اینکه توانایی تامین هزینه‌های مصرف تظاهری را داشته باشند، به دلیل همان رقابت بیمارگونه در کسب محبوبیت و شهرت و منزلت، خود را به زحمت و گرفتاری و بدهی می‌اندازند تا بتوانند یک نمایش مصرفی قابل قبول ارائه دهند.شاید برای جلوگیری از رواج این‌گونه مظاهر مصرف تظاهری باید دست به دامن همان ارزش‌ها و آموزه‌های فرهنگی و مذهبی اصیل شد که اصولا حضور اعضای جامعه را در این قبیل مراسم و مجالس، پسندیده نمی‌داند و از آن نهی می‌کند. اگر علمای اخلاق و گروه‌های مرجعی که مسلمانان باورمند به آموزه‌های دینی را راهبری می‌کنند، با روش‌های مناسب و زبان موثر، افراد را از برگزاری یا شرکت در این گونه مراسم نهی کنند و آثار اجتماعی آن را برای آنان توضیح دهند، شاید استقبال از این ضیافت‌ها کم شود و بتوان امید داشت که لااقل این گونه مظاهر مصرف تظاهری، به آداب و رسوم دینی وارد نشود و آن ها را از معنا و کارکرد مثبت خود تهی نسازد!

نویسنده: حسن رضایی بحرآباد

منبع: روزنامه خراسان

شیرینی ماه رمضان چند برابر می شود وقتی جمع بیشتری سر سفره افطار می نشینند و به خرمایی روزه خود را افطار می کنند.